کتابخانه و کتابداری
علم کتابخانه-کتابداری -اطلاع رسانی-تحقیقات-علوم مختلفکتابخانه و کتابداری
علم کتابخانه-کتابداری -اطلاع رسانی-تحقیقات-علوم مختلفاینترنت-اینترانت-اکسترانت
اینترنت چیست؟
اینترنت (internet) که برگرفته شده از کلمه inter-networking یک شبکه رایانه ای است که شبکه های گوناگون را به یکدیگرمتصل می کند.
اینترنت بزرگترین و عمومی ترین شبکه ای است که از ارتباط و اتصال هزاران هزار شبکه و رایانه از طریق پروتکل TCP/IP به وجود آمده است.اینترنت از اتصال و ارتباط بین شبکه ها و رایانه ها با یکدیگر از طریق خطوط مخابراتی نظیر تلفن،آنتنهای ماهواره ای،کابلهای فیبرنوری و...حاصل می شودوبدون هیچ مدیریت مرکزی خدمات گوناگون خود را ارایه می دهد.
-اینترنت، اتصال شبکه های مختلف به یکدیگر است -اینترنت، اتصال و ارتباط رایانه های به هم پیوسته در یک شبکه بزرگ است
-اینترنت، بزرگترین تابلوی اعلانات در دنیاست -اینترنت بزرگترین شبکه خبری در دنیاست
روشهای اتصال به اینترنت
1.اتصال به صورت رقمی(دیجیتالی) 2.اتصال به صورت قیاسی(آنالوگ)
دنیای رایانه چیزی جز صفر و یک نیست در گذشته مودمها تبدیل داده ها از آنالوگ به دیجیتال وبرعکس را انجام می دادند
امروزه روشهای گوناگون ارتباطی ومخابراتی وجود دارد که عبارتند از:
1-مودمهای آنالوگ استاندارد:مودمهای رایج کشورمان که تبدیل داده ها ی دیجیتال به آنالوگ وسپس انتقال آن به شبکه مخابراتی منطقه ودر آخر تبدیل داده آنالوگ به دیجیتال در مقصد را انجام می دهد.
2-خدمات تلفنی دیجیتالISDN : یک شبکه دیجیتالی استاین شبکه در واقع ارتباطات داده ای راباسرعت بالابه صورت دیجیتالی انجام می دهد.
3-مودم کابلی: مودمهایی که باسرعت 500 کیلو بیت در ثانیه تا یک مگابیت در ثانیه جواب می دهد
4-خطوط اشتراکی دیجیتالیDSL:یک خط اختصاصی واجاره ای است که توسط موسسات وشرکتهای بزرگ یافراهم کنندگان خدمات اینترنت استفاده می شود
5-ارتباط از طریق ماهواره:بیشتر فراهم آورندگان خدمات اینترنت درایران برای ارایه خدمات اینترنت به کاربران از این روش استفاده می کنند
معمول ترین روش خانگی برای اتصال به اینترنت از طریق خط تلفن با مودم( Dial-up و(Broadband و DSL یا مودم کابلی به فراهم‌کننده خدمات اینترنت (ISP) می باشد.هم اکنون سیستم Wi-Fi می تواند امکان دسترسی به اینترنت را بصورت بی سیم فراهم کند. افراد می بایست رایانه ای که قابلیت اتصال به شبکه بی سیم را دارد را با خود همراه داشته باشند.
اینترانت چیست؟
بوده و برخی از خدمات TCP/IPاینترانتهاشبکه های محلی- سازمانی یا خصوصی مبتنی بر پروتکل اینترنت از ازقبیل شبکه جهان گستر وب، پروتکل انتقال فایل، گوفر، صندوق پست الکترونیکی، گروههای خبری، گفتگوی اینترنتی و کنفرانس های صوتی و تصویری ودیگر حدمات داخلی سازمان خود را در این شبکه سرویس می دهند. اما با حد و مرزهای فیزیکی و فرآیندهای داخلی و ویژه سازمان منطبق شده اند، به طوری که اطلاعات قابل اعتماد و سودمندی را فقط برای کارکنان آن سازمان و نه برای جامعه اینترنت فراهم می آورند .به عبارت دیگر در یک جمله ساده می توان گفت که اینترانت یک اینترنت خصوصی یا یک اینترنت کوچک است
قابلیتهای یک اینترانت ● به اشتراک گذاشتن اسناد و مدارک ● ارائه خدمات اینترنت ● پیام رسانی ● دسترسی مطمئن
● جستجو و بازیابی ● امکان دسترسی آسان ● مبتنی بودن بر پایگاه داده ها و بانک های اطلاعاتی
ایجاد یک اینترانتایجاد یک شبکه اینترانت شباهت بسیاری به ایجاد یک وب سایت دارد تنها فرق آن این است که در اینترانت به ابزاری جهت محدود نمودن دسترسی، تنها برای اعضای شرکت یا سازمان استفاده کننده از اینترنت می دهد. برای استفاده از یک شبکه اینترانت ابتدا باید به اینترنت وصل شد و سپس شبکه اینترانت را از طریق زیر راه اندازی نمود:
1. ثبت سایت 2. طراحی صفحات 3. برنامه نویسی وتهیه بانک های اطلاعاتی 4. ایجاد ارتباط بین صفحات و بانک های اطلاعاتی
راههای تامین امنیت شبکه اینترانت
چون قابلیت بالقوه دسترسی به سرویس دهنده را به همه افراد استفاده کننده از اینترنت می دهد، نیاز به ابزاری TCP/IP
برای محدود کردن دسترسی می باشد. بدین منظور باید از اجزایی به نام «دیوارآتش» برای برقراری امنیت شبکه اینترانت استفاده نمود
بابایی و دیگران (1378) در مقاله خود به روش های زیر برای تامین امنیت شبکه اینترانت و کنترل دسترسی افراد مختلف اشاره می کنند:
روش شناسایی
این روش متداول ترین روش برقراری امنیت شبکه می باشد که در سیستم به کاربران «نام کاربر» و «کلمه عبور» اختصاص داده می شود. تا کاربران برای ورود به سیستم و استفاده از اطلاعات و خدمات آن از نام کاربر و کلمه عبور مخصوص به خود استفاده کنند
روش رمز کردن اطلاعات:
در این روش اطلاعات رمزگذاری شده و به گونه ای دستکاری می شود که تنها افراد مجاز، توانایی خواندن آنها را داشته باشند. برای این کار نرم افزارهای مختلفی وجود دارد از جمله نرم افزاری که از الگوریتم های ریاضی بسیار پیچیده برای رمزگذاری استفاده می کند.
اکسترانت
مفهوم اکسترانت از اوائل سال 1997 رایج شده است اولین بار (جیم بارکد ال)و (مارک آندرسن) برای توصیف نرم افزارهایی که امکان ارتباط بین شرکتها را فراهم می سازند به کار بردند.
اکسترانت شکل توسعه یافته اینترانت یک شبکه را می گویند وبا بکار گیری فناوری وب جهانی ،ارتباطات تامین کنندگان مواد اولیه و مشتریان را با شرکت تسهیل می کند.اکسترانت به مشتریان و تامین کنندگان مواد اولیه اجازه می دهد تا با دسترسی محدودی که به شبکه محلی شرکت دارند،سرعت و کارایی روابط تجاری میان خود را رشد دهند.
بنا به تعریف «اکسترانت» عبارت است از مجموعه ای از اینترانت ها که توسط هر یک از روش های ارتباطی نظیر Dial up، ارتباط فیزیکی مستقیم، ماهواره، شبکه مخابراتی و غیره به یکدیگر متصل هستند . با استفاده از اکسترانت ها، شرکت ها و سازمان های مختلفی می توانند دفاتر مختلف خود را در یک شهر یا کشور با استفاده از روش های گوناگون ذکر شده فوق به همراه روش های امنیتی محدود وکنترل شده مرتبط سازند. با این روش کاربران مجاز می توانند از راه های دور با مجوزهای مربوطه از شبکه استفاده کنند.
مزایا
1-اکسترانت می تواند سود دهی تشکیلات و سازمان ها را به وسیله ی مرا حل اتوماسیون که قبلا به صورت دستی انجام می شد ارتقا دهد.
2-اکسترانت به سازمان ها یا اطلا عات پروژه اجازه میدهد که در زمان های مناسب برای شرکای تجاری و مشتریان, کارمندان و سرمایه گذاران در دسترس باشند. این کار باعث صرفه جویی زمان می شود.
3-اطلاعات موجود در یک اکسترانت می تواند به روز شود ویرایش شود و فورا تغییر داده شود.
4-اکسترانت می تواند ارتبا طات را به وسیله ی راهنمایی مشتریان ارتقا دهد و ان ها را به اطلا عات دقیق و به روز مجهز کند.
معایب
1-اکسترانت می تواند برای ابزار های اجرا و نگهداری در سازمان ها گران تمام شود.
2-امنیت اکسترانت زمانی که اکسترانت شامل اطلاعات با ارزشی باشد می تواند یک نگرانی بزرگ باشد. برای جلوگیری از از بین رفتن اطلاعات حساس از راه اشتباهات دستیابی به سیستم نیاز به دقت کنترل دارد.
3- اکسترانت می تواند برخورد های شخصی با مشتریان و شرکای تجاری را کاهش دهد این مسئله می تواند یک فقدان ارتباطی ایجاد کند میان مردم و کمپانی ها. این موضوع زمانی که پای صداقت میان شرکای تجاری و مشتریان به میان می اید به تجارت صدمه میزند
مقایسه اینترنت –اینترانت-اکسترانت از حوزه دسترسی ،کاربران و اطلاعات :
1.دسترسی به اینترنت عمومی وکاربران آن عموم مردمند 2.دسترسی به اینترانت خصوصی و کاربران آن اعضای یک سازمان اند
3.دسترسی به اکسترانت نیمه خصوصی وکاربران آن گروههایی وابسته به سازمان های متفاوتند اما در یک حوزه کاری اند
4.برخی نظریه پردازان اینترنت را موج اول یک خیزش فن آوری می دانند،اینترانتها را موج دوم و اکسترانت ها را موج سوم جهش فن آوری اطلاعات بر می شمرند.
شباهتها:دارای ضوابط استانداردی هستند(ضوابط TCP/IP) در کل هر سه از چهار لایه مربوطه استفاده می کنند.برای شناسایی ماشین مقصد و سایر کامپیوترها و ایجاد ارتباط با آنها از کد شناسه IP استفاده می کنند.به دلیل استفاده هر سه از یک سیستم نما گذاری هر سه می توانند از یک برنامه های مشترک استفاده کنند.
منابع:
اینترنت ،مهدی ابراهیمی ،1379
اینترنت و جایگاه آن در دنیای امروز،مریم سید طبیب،اداره آمار معاونت پژوهشی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
اینترانت چیست و چه کاربردهایی در کتابخانه ها دارد، امیرحسین عبدالمجید، ،مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران،شماره دوم،دوره ششم،13
اینترانت،ترجمه افسانه رئیس دانا
اکسترانت،اجرا –ایمنی –مدیریت،علم الکترونیک و کامپیوتر(شهریور،مهر)
اینترنت(فواید،آثار،پیامدها)،تهیه و تنظیم محمدجواد محقق
