1- احساس: کتابهای چاپی احساس خوبی در دستان شماست. حتی بهترین کتابخوان الکترونیکی طراحی شده در مقایسه با کتاب های چاپی، ابتکاری سرد، سخت و بی روح است. هیچ کتابخوان الکترونیکی ای نمی تواند خاطرات کتاب در دست شما را برایتان مرور کند.
2- بسته بندی: گاهی برخی کتاب های الکترونیکی بعضی تصاویر را در جلد رو یا پشت کتاب های الکترونیک از دست می دهند. اما کتاب های چاپی در مقایسه آن ها بسته بندی و طراحی جلد زیباتری دارند. به طور مشابه می توان به صحافی کتاب یا سبک حروف اشاره داشت که با دقت زیادی توسط شرکت ها برای کتابهای چاپی شان انتخاب می شود، که تجربه متفاوتی را در خواندن به خواننده القا می کند. اگر کتاب های الکترونیکی این ویژگی را به مبارزه می طلبند، نیاز است که آن ها به گزینه ای منحصر و بومی با فرمت الکترونیکی تبدیل شوند. برای ایده گرفتن می توان به آن چیزی که Arcade Fire با انتشار الکترونیکی آخرین آلبوم خود انجام داد، اشاره کرد.که آلبوم خود را با دفترچه ای قابل دسترس در یک سی.دی مطابقت داد و آن را به عنوان "یک کار هنری همگام" نامگذاری کرد که شنوندگان را قادر می ساخت در حالی که به اشعار گوش می کنند از طریق آی پاد یا آیفون به متون اشعار، عکس ها یا پیوند ها دسترسی داشته باشند.
Skip Knox بیان می کند:"ما به نسلی جدید از نویسندگان و ناشران نیاز داریم که آثار هنری جدید را در کنار تکنولوژی به وجود آورند."
3- به اشتراک گذاری: شما می توانید یک کتاب چاپی با یادداشت های شخصی نوشته شده در آن را از دوستان خود قرض بگیرید. اما هیچ گاه نمی توانید یک کپی از کتاب الکترونیکی خود را به شخصی دیگر قرض دهید. مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM) یا فرمت های کتاب الکتزونیکی غیر قابل استفاده با یکدیگر از این ویژگی به اشتراک گذاری جلوگیری می کند.
به هر حال باید پذیرفت که هر دو مورد – یادداشت های شخصی کتاب های چاپی و به اشتراک گذاری کتابهای الکترونیکی- توسط تولید کنندگان کتاب خوان های الکترونیکی به زودی یا دیرتر اضافه خواهد شد.چرا که دلیل فنی مبتنی بر اینکه این گزینه ها نمی توانند اضافه شوند، وجود ندارد.
4- نگهداری: یکی دیگر از موضوع های کتاب های الکترونیکی و مدیریت حقوق دیجیتالی ویژگی دسترس پذیری به کتاب ها برای خود فرد است.همان طور که Lafond با فصاحت و بلاغت بیان می کند: " اگر من یک کتاب الکترونیکی بخرم، آن را می خوانم، ذخیره اش می کنم و سعی می کنم در 10 سال بعد مجددا" آن را مطالعه کنم و این فکر همه است که آیا یک سکو یا وسیله ای برای فرمت کتاب الکترونیکی و طرح مدیریت حقوق دیجیتالی در آینده وجود خواهد داشت؟"
Gwyn Headly با کمی عیب جویی و بد گمانی بیان می کند که " کتاب های الکترونیکی از این جهت خوبند که شما می دانید، نمی خواهید مجددا" آن را بخوانید."
البته شایان ذکر است که خطراتی مشابه این برای کتاب های چاپی وجود دارند. مثلا" زمانی که به فردی قرض داده می شوند و هیچ گاه به صاحبش باز گردانده نمی شود. یا وقتی که در جایی نا مناسب قرار می گیرد و دیگر یافت نمی شود. به هر حال لازم است تولید کنندگان کتاب ها و کتاب خوان های الکترونیکی قبل از اینکه مشتریانشان مجددا" به کتاب های چاپی روی آورند،این مشکلات را رفع نمایند.
5- کتاب های دست دوم: بسیاری از کاربران کتابهای الکترونیکی به این مسئله اشاره می کنند که کتاب های الکترونیکی بسیار گران هستند به خصوص در ویرایش های اول و از سویی نمی توان نسخه دست دوم آن ها را یافت. همانند موارد مذکور قبلی کتاب های الکترونیکی لزوما" نمی توانند با این ویژگی کتاب های چاپی مطابقت داشته باشند. به هر حال قیمت کتاب های الکترونیکی با گذشت زمان منعطف تر و ارزانتر خواهند شد.حتی در حال حاضر نیز می توان کتاب هایی الکترونیکی را ارزانتر از قیمت چاپی شان خریداری کرد.
منبع:پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)
اینترنت چیست؟
اینترنت (internet) که برگرفته شده از کلمه inter-networking یک شبکه رایانه ای است که شبکه های گوناگون را به یکدیگرمتصل می کند.
اینترنت بزرگترین و عمومی ترین شبکه ای است که از ارتباط و اتصال هزاران هزار شبکه و رایانه از طریق پروتکل TCP/IP به وجود آمده است.اینترنت از اتصال و ارتباط بین شبکه ها و رایانه ها با یکدیگر از طریق خطوط مخابراتی نظیر تلفن،آنتنهای ماهواره ای،کابلهای فیبرنوری و...حاصل می شودوبدون هیچ مدیریت مرکزی خدمات گوناگون خود را ارایه می دهد.
-اینترنت، اتصال شبکه های مختلف به یکدیگر است -اینترنت، اتصال و ارتباط رایانه های به هم پیوسته در یک شبکه بزرگ است
-اینترنت، بزرگترین تابلوی اعلانات در دنیاست -اینترنت بزرگترین شبکه خبری در دنیاست
روشهای اتصال به اینترنت
1.اتصال به صورت رقمی(دیجیتالی) 2.اتصال به صورت قیاسی(آنالوگ)
دنیای رایانه چیزی جز صفر و یک نیست در گذشته مودمها تبدیل داده ها از آنالوگ به دیجیتال وبرعکس را انجام می دادند
امروزه روشهای گوناگون ارتباطی ومخابراتی وجود دارد که عبارتند از:
1-مودمهای آنالوگ استاندارد:مودمهای رایج کشورمان که تبدیل داده ها ی دیجیتال به آنالوگ وسپس انتقال آن به شبکه مخابراتی منطقه ودر آخر تبدیل داده آنالوگ به دیجیتال در مقصد را انجام می دهد.
2-خدمات تلفنی دیجیتالISDN : یک شبکه دیجیتالی استاین شبکه در واقع ارتباطات داده ای راباسرعت بالابه صورت دیجیتالی انجام می دهد.
3-مودم کابلی: مودمهایی که باسرعت 500 کیلو بیت در ثانیه تا یک مگابیت در ثانیه جواب می دهد
4-خطوط اشتراکی دیجیتالیDSL:یک خط اختصاصی واجاره ای است که توسط موسسات وشرکتهای بزرگ یافراهم کنندگان خدمات اینترنت استفاده می شود
5-ارتباط از طریق ماهواره:بیشتر فراهم آورندگان خدمات اینترنت درایران برای ارایه خدمات اینترنت به کاربران از این روش استفاده می کنند
معمول ترین روش خانگی برای اتصال به اینترنت از طریق خط تلفن با مودم( Dial-up و(Broadband و DSL یا مودم کابلی به فراهم‌کننده خدمات اینترنت (ISP) می باشد.هم اکنون سیستم Wi-Fi می تواند امکان دسترسی به اینترنت را بصورت بی سیم فراهم کند. افراد می بایست رایانه ای که قابلیت اتصال به شبکه بی سیم را دارد را با خود همراه داشته باشند.
اینترانت چیست؟
بوده و برخی از خدمات TCP/IPاینترانتهاشبکه های محلی- سازمانی یا خصوصی مبتنی بر پروتکل اینترنت از ازقبیل شبکه جهان گستر وب، پروتکل انتقال فایل، گوفر، صندوق پست الکترونیکی، گروههای خبری، گفتگوی اینترنتی و کنفرانس های صوتی و تصویری ودیگر حدمات داخلی سازمان خود را در این شبکه سرویس می دهند. اما با حد و مرزهای فیزیکی و فرآیندهای داخلی و ویژه سازمان منطبق شده اند، به طوری که اطلاعات قابل اعتماد و سودمندی را فقط برای کارکنان آن سازمان و نه برای جامعه اینترنت فراهم می آورند .به عبارت دیگر در یک جمله ساده می توان گفت که اینترانت یک اینترنت خصوصی یا یک اینترنت کوچک است
قابلیتهای یک اینترانت ● به اشتراک گذاشتن اسناد و مدارک ● ارائه خدمات اینترنت ● پیام رسانی ● دسترسی مطمئن
● جستجو و بازیابی ● امکان دسترسی آسان ● مبتنی بودن بر پایگاه داده ها و بانک های اطلاعاتی
ایجاد یک اینترانتایجاد یک شبکه اینترانت شباهت بسیاری به ایجاد یک وب سایت دارد تنها فرق آن این است که در اینترانت به ابزاری جهت محدود نمودن دسترسی، تنها برای اعضای شرکت یا سازمان استفاده کننده از اینترنت می دهد. برای استفاده از یک شبکه اینترانت ابتدا باید به اینترنت وصل شد و سپس شبکه اینترانت را از طریق زیر راه اندازی نمود:
1. ثبت سایت 2. طراحی صفحات 3. برنامه نویسی وتهیه بانک های اطلاعاتی 4. ایجاد ارتباط بین صفحات و بانک های اطلاعاتی
راههای تامین امنیت شبکه اینترانت
چون قابلیت بالقوه دسترسی به سرویس دهنده را به همه افراد استفاده کننده از اینترنت می دهد، نیاز به ابزاری TCP/IP
برای محدود کردن دسترسی می باشد. بدین منظور باید از اجزایی به نام «دیوارآتش» برای برقراری امنیت شبکه اینترانت استفاده نمود
بابایی و دیگران (1378) در مقاله خود به روش های زیر برای تامین امنیت شبکه اینترانت و کنترل دسترسی افراد مختلف اشاره می کنند:
روش شناسایی
این روش متداول ترین روش برقراری امنیت شبکه می باشد که در سیستم به کاربران «نام کاربر» و «کلمه عبور» اختصاص داده می شود. تا کاربران برای ورود به سیستم و استفاده از اطلاعات و خدمات آن از نام کاربر و کلمه عبور مخصوص به خود استفاده کنند
روش رمز کردن اطلاعات:
در این روش اطلاعات رمزگذاری شده و به گونه ای دستکاری می شود که تنها افراد مجاز، توانایی خواندن آنها را داشته باشند. برای این کار نرم افزارهای مختلفی وجود دارد از جمله نرم افزاری که از الگوریتم های ریاضی بسیار پیچیده برای رمزگذاری استفاده می کند.
اکسترانت
مفهوم اکسترانت از اوائل سال 1997 رایج شده است اولین بار (جیم بارکد ال)و (مارک آندرسن) برای توصیف نرم افزارهایی که امکان ارتباط بین شرکتها را فراهم می سازند به کار بردند.
اکسترانت شکل توسعه یافته اینترانت یک شبکه را می گویند وبا بکار گیری فناوری وب جهانی ،ارتباطات تامین کنندگان مواد اولیه و مشتریان را با شرکت تسهیل می کند.اکسترانت به مشتریان و تامین کنندگان مواد اولیه اجازه می دهد تا با دسترسی محدودی که به شبکه محلی شرکت دارند،سرعت و کارایی روابط تجاری میان خود را رشد دهند.
بنا به تعریف «اکسترانت» عبارت است از مجموعه ای از اینترانت ها که توسط هر یک از روش های ارتباطی نظیر Dial up، ارتباط فیزیکی مستقیم، ماهواره، شبکه مخابراتی و غیره به یکدیگر متصل هستند . با استفاده از اکسترانت ها، شرکت ها و سازمان های مختلفی می توانند دفاتر مختلف خود را در یک شهر یا کشور با استفاده از روش های گوناگون ذکر شده فوق به همراه روش های امنیتی محدود وکنترل شده مرتبط سازند. با این روش کاربران مجاز می توانند از راه های دور با مجوزهای مربوطه از شبکه استفاده کنند.
مزایا
1-اکسترانت می تواند سود دهی تشکیلات و سازمان ها را به وسیله ی مرا حل اتوماسیون که قبلا به صورت دستی انجام می شد ارتقا دهد.
2-اکسترانت به سازمان ها یا اطلا عات پروژه اجازه میدهد که در زمان های مناسب برای شرکای تجاری و مشتریان, کارمندان و سرمایه گذاران در دسترس باشند. این کار باعث صرفه جویی زمان می شود.
3-اطلاعات موجود در یک اکسترانت می تواند به روز شود ویرایش شود و فورا تغییر داده شود.
4-اکسترانت می تواند ارتبا طات را به وسیله ی راهنمایی مشتریان ارتقا دهد و ان ها را به اطلا عات دقیق و به روز مجهز کند.
معایب
1-اکسترانت می تواند برای ابزار های اجرا و نگهداری در سازمان ها گران تمام شود.
2-امنیت اکسترانت زمانی که اکسترانت شامل اطلاعات با ارزشی باشد می تواند یک نگرانی بزرگ باشد. برای جلوگیری از از بین رفتن اطلاعات حساس از راه اشتباهات دستیابی به سیستم نیاز به دقت کنترل دارد.
3- اکسترانت می تواند برخورد های شخصی با مشتریان و شرکای تجاری را کاهش دهد این مسئله می تواند یک فقدان ارتباطی ایجاد کند میان مردم و کمپانی ها. این موضوع زمانی که پای صداقت میان شرکای تجاری و مشتریان به میان می اید به تجارت صدمه میزند
مقایسه اینترنت –اینترانت-اکسترانت از حوزه دسترسی ،کاربران و اطلاعات :
1.دسترسی به اینترنت عمومی وکاربران آن عموم مردمند 2.دسترسی به اینترانت خصوصی و کاربران آن اعضای یک سازمان اند
3.دسترسی به اکسترانت نیمه خصوصی وکاربران آن گروههایی وابسته به سازمان های متفاوتند اما در یک حوزه کاری اند
4.برخی نظریه پردازان اینترنت را موج اول یک خیزش فن آوری می دانند،اینترانتها را موج دوم و اکسترانت ها را موج سوم جهش فن آوری اطلاعات بر می شمرند.
شباهتها:دارای ضوابط استانداردی هستند(ضوابط TCP/IP) در کل هر سه از چهار لایه مربوطه استفاده می کنند.برای شناسایی ماشین مقصد و سایر کامپیوترها و ایجاد ارتباط با آنها از کد شناسه IP استفاده می کنند.به دلیل استفاده هر سه از یک سیستم نما گذاری هر سه می توانند از یک برنامه های مشترک استفاده کنند.
منابع:
اینترنت ،مهدی ابراهیمی ،1379
اینترنت و جایگاه آن در دنیای امروز،مریم سید طبیب،اداره آمار معاونت پژوهشی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
اینترانت چیست و چه کاربردهایی در کتابخانه ها دارد، امیرحسین عبدالمجید، ،مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران،شماره دوم،دوره ششم،13
اینترانت،ترجمه افسانه رئیس دانا
اکسترانت،اجرا –ایمنی –مدیریت،علم الکترونیک و کامپیوتر(شهریور،مهر)
اینترنت(فواید،آثار،پیامدها)،تهیه و تنظیم محمدجواد محقق
کتاب - مرلین جانسون اعتقاد دارد در زمان کنونی کتابداران و به طور کلی دانشجویان رشته کتابداری در دانشگاه‌ها می‌توانند دنیا را نجات دهند چرا که آنها مدیران کوهی از اطلاعات هستند که در کتابخانه‌ها وجود دارد و می‌توانند در اختیار مخاطبان خود قرار دهند.
در گذشته وقتی از منشی یا متصدی کتابخانه صحبت می شد همیشه یاد تصاویر پرستاران روی دیوار راهروهای بیمارستان ها می افتادیم که با انگشت اشاره روی بینی شما را دعوت به سکوت می کردند ولی امروزه شاید این وظیفه «هیس» کتابداران یا منشی های کتابخانه ها خوشبختانه کم رنگ شده است و از آنجا که این رشته به یکی از حوزه‌های تخصصی دانشگاه‌ها و موسسات عالی اکثر کشورهای جهان تبدیل شده است در دنیای ارتباطات دیجیتالی کتابداران را باید همانطور که مرلین جانسون در کتاب جدیدش عنوان می کند متخصصانی خطاب کرد که می توانند دنیا را نجات دهند.
به گزارش خبرآنلاین به نقل از ان‌پی‌آر، «مرلین جانسون» با اشاره به این مطلب که امروزه پیشرفت ابزارهای دیجیتالی کتابخانه ها مثل گذشته کارکرد سنتی خود را از دست داده‌اند و یک متخصص و کارشناس کتابخانه دیگر نمی‌تواند در دنیای اطلاعات امروز تنها به تمیز کردن قفسه‌ها یا مرتب کردن کتابهای مرجوعی مشغول باشند، اعتقاد دارد در زمان کنونی کتابداران و به طور کلی دانشجویان رشته کتابداری در دانشگاه‌ها می توانند دنیا را نجات دهند چرا که آنها مدیران کوهی از اطلاعات هستند که در کتابخانه ها وجود دارد و هرچند اطلاعات آنها درباره محتوای کتاب‌ها اندک است ولی با هدایت افراد به کتابهای تخصصی می توانند نقش مهمی در ارتقای دانش جامعه باشند.
این رشته جدید دانشگاهی که جانسون آن را علم اطلاعات خطاب می کند امروزه به جای محل کتابخانه بیشتر روی محتوای کتاب‌ها و روشهای مدیریت اطلاعات تمرکز کرده است و کتابداران می توانند با گسترش اطلاعات خود درباره روشهای صحیح جستجو و مطالعه کتابهای چاپی و دیجیتالی کمک زیادی به گسترش علم در جامعه بشری کنند.
وی که پیش از این سالها به عنوان ویراستار و گزارشگر مجله لایف فعالیت کرده است با استناد به تجربیات خود در حوزه نشر می نویسد کتابخانه های دیجیتال در حال گسترش هستند و با وجود اینکه اطلاعات بر خلاف کتاب‌ها در وب سایت‌های اینترنت چندان به صورت تخصصی و عمیق ارائه نمی‌شود اما کتابداران در آینده می‌توانند نقش مهمی در بالا بردن عمق و محتوای صفحات اینترنتی داشته باشند و اگر صفحات و متخصصان آرشیوهای اینترنتی نگهدارنده اطلاعات خاک خورده هستند کتابداران جستجوگران این اطلاعات هستند یا می توانند بشوند.
جانسون با طرح این سوال که آیا حفظ و مدیریت اطلاعات دیجیتالی آرشیو شده در وب سایت‌ها می تواند ارزشی داشته باشد احساس خود را اینگونه بیان می‌کند که هرچیزی که درباره مسئله یا نکته‌ای هرچند کوچک توضیح داده باشد باید حفظ و مدیریت شود و باید راهکاری تدوین شود که این اطلاعات از بین نروند.
مثل کتابهای باستانی که اطلاعات ارزشمندی را با خود به گور بردند کتاب‌دارانی پرورش یابند که تخصص آنها جستجو و حفظ این اطلاعات دیجیتالی باشد تا در آینده دانشجو یا دانش آموزان به جای جستجو در سایت‌هایی مثل گوگل که با سبک و سلیقه خود کاربران را به مطالب مقصد هدایت می کند بتوانند منبع مطمئن تری برای دستیابی به اطلاعات تخصصی داشته باشند.